Çoban Matı
Sadece dört hamlede rakibinizi yendiğinizi hayal edebiliyor musunuz? Satrançta, bu Çoban Matı adı verilen mat hücumu sayesinde olanaklıdır.
Çoban Matı hakkında bilmeniz gereken her şey buradadır:
Çoban Matı Nedir?
Çoban Matı, satranç oyuncuları arasında en iyi bilinen mat kalıplarından birisidir. Oyunu yalnızca dört hamlede, zayıf f-piyonuna vezir ve fille düzenlenen ortaklaşa saldırı ile bitirmeyi amaçlar. Satrançta, başlangıç konumunda f7-piyonu zayıf kabul edilir; çünkü yalnızca şah tarafından korunan bir piyondur ve bu nedenle pek çok açılış tuzağında f7-piyonu hedeflenir.
Aptal Matı gibi satrançta tarafın rakibini mat etmesinin en hızlı yollarından birisidir. 1.e4 e5 2.Fc4 (f7'ye bakıyor) Ac6 3.Vh5 (f7-erine bir hücumcu daha geliştiriyor) Af6?? 4.Vxf7#.
Çoban Matı başlangıç seviyesi oyuncuları arasında yaygındır ve pek çok oyuncu satranç hayatlarının bir aşamasında ya bu mata düşmüş ya da bu matı rakibine yapmış olabilir. Orta düzey ve üst düzey oyuncuların bu saldırıyı denediği ender görülür; çünkü bu mata karşı savunma yapmak kolaydır ve eğer bu saldırı başarısız olursa saldırıyı yapan taraf kötü konumda kalabilir.
Yine de bazen profesyonel satranççılar da özellikle hızlı zaman kontrollerinde bu matı denerler. Aşağıda bir uluslararası ustanın, 16. Dünya Şampiyonu Magnus Carlsen'e Chess.com üzerinde 2017 yılında oynanan bir Titled Tuesday turnuvasında denediğini göreceksiniz. (Not: Titled Tuesday turnuvaları, sadece unvanlı oyuncuların (GM, WGM, IM, WIM, FM, WFM, CM, WCM ve NM unvanına sahip) katılabildiği üst düzey bir çevrimiçi turnuvadır.)
Çoban Matı'na Karşı Nasıl Savunma Yapılır?
Eğer Çoban Matı'na aşinaysanız, rakibinizin size karşı bu matı denediğini fark ederseniz merak etmeyin, bu mat saldırısına savunma yapmak oldukça kolaydır. Bu mata tuzağına düşmemek için üç ana yol vardır. Hepsine teker teker bakalım. Unutmayın, başlangıç konumumuz budur:
Burada g6 hamlesi Çoban Matına karşı en sağduyulu yanıttır. Siyahın filine g7-karesini yaparak fianchetto yoluyla gelişmesini sağlayıp şah kanadında sağlam bir yapı kurmasına yardımcı olur. Koyu-renkli fili tahtanın en uzun çaprazına yerleştirir. Ayrıca Siyah şah ve kaleye rok yapması için yol açar. Tüm bunların yanında, bir de tempo kazanır; çünkü Beyaz veziri tehdit eder, Beyazın vezirini tehlikeden kaçmak zorunda bırakır.
Bu saldırıya karşı bir başka savunma yolu da vezirinizi e7-karesinden gelişmektir. Bu hamle, f7-erini korur, veziri gelişir ve e5-erine bir başka savunmacı daha getirir. Bu hamlenin iki kötü tarafı var: koyu-renkli filin önünü kapatır ve veziri oyuna erken sokar.
Nihayet, kendinizi bu mat tehdidinden korumanın bir başka yolu da veziri f6-karesine oynamaktır. Bu manevra son hamle ile aynı savunma amaçlarına ulaşıyor. Ne yazık ki, diğer seçenek gibi hafif taşlarınızdan birisinin gelişmesini engelliyor ve vezirinizi tehditlere açık bir konuma getirmiş oluyorsunuz, o yüzden de en çok tavsiye edilen yanıt değildir.
Bu Mata karşı savunma yaparken çok iyi bilinen bazı tuzaklara düşmemek önemlidir. Aşağıdaki diyagram bu tuzaklardan bazılarını ve onlara karşı nasıl savunma yapılacağını gösterir.
Her ne kadar dört hamlede mat vaadi cezbedici görünse de oyunda bunu denemek risklidir. Eğer Beyaz dikkatli olmazsa, Siyah, Beyazın vezirinin tehditlere açık konumundan faydalanarak gelişim üstünlüğü elde eder.
Becerilerinizi Test Edin
Artık Çoban Matı'na aşina olduğunuza göre bakalım bu mat yöntemiyle bir oyun kazanıp, kendinizi bu mata karşı savunabiliyor musunuz görelim. Aşağıdaki soruları çözerek bakalım satranç oynarken bu konumları oynamaya hazır mısınız, siz de görün.
Bulmaca 01: Beyazla oynuyorsunuz ve Çoban Matı yapmak istiyorsunuz. Yapabilir misiniz?
Bulmaca 02: Rakibiniz oyunu hızlıca bitirmeye çalışıyor ve size karşı mat hücumu yapıyor. Kendinizi bu hücuma karşı savunup, koyu-renkli filinizin gelişimini hazırlayabilir ve Beyazın dakik olmayan oyunundan faydalanabilir misiniz?
Sonuç
Artık satrançta en yayın görülen matlardan birisini biliyorsunuzu. Artık bu matı tanıyabilir ve kendinizi bu mata karşı verimli bir şekilde savunabilirsiniz. Dersler sayfamıza giderek diğer mat kalıplarını da öğrenerek daha fazla oyun kazanın!
