Satranç Terimleri
Dünya Satranç Federasyonu (FIDE)

Dünya Satranç Federasyonu (FIDE)

Pek çok satranç federasyonu var ama hepsini Dünya Satranç Federasyonu (FIDE) yönetiyor. FIDE'nin ne olduğunu, ne yaptığını ve daha fazlasını öğrenelim.

FIDE hakkında bilmeniz gerekenler:


FIDE Nedir?

Dünya Satranç Federasyonu, Federation International des Echecs'in çevrilmiş adıdır (FIDE kısaltmasının geldiği yer). FIDE, ilk resmi olmayan Satranç Olimpiyatları'nın son günü olan 20 Temmuz 1924'te Paris'te kuruldu. 20 Temmuz kuruluş günü aynı zamanda Uluslararası Satranç Günü'nün de yıllık kutlamasıdır. FIDE şu anda İsviçre'de bulunuyor ve uluslararası satranç yarışmalarının yönetim organı olarak faaliyet gösteriyor. Neredeyse 200 ulusal federasyonla çalışıyorlar (2020 itibariyle) ve FIDE'nin sloganı Latince "Biz bir aileyiz" anlamına gelen "Gens una sumus" dur.

FIDE
FIDE'nin logosu. Görsel: FIDE.com.

FIDE Neden Önemlidir?

FIDE birçok nedenden dolayı önemlidir: Dünya Satranç Şampiyonluk Maçı'nı ve döngüsünü denetlerler, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından satrancın ve uluslararası düzeydeki şampiyonaların yönetim organı olarak tanınırlar, standartlaştırılmış kurallar ve uluslararası derecelendirme sistemlerini uygularlar, Satranç Olimpiyatları'nı denetlerler, oyunculara satranç ünvanlarını verirler ve daha fazlası.

FIDE, 1948 yılında Dünya Satranç Şampiyonluk Maçı'nı yönetmeye başladı ve bunu yapmaya devam ediyor. Her ne kadar FIDE devraldığından beri dünya şampiyonluk maçının formatı ve eleme süreçleri oldukça değişmiş olsa da, Adaylar turnuvası ve Dünya Şampiyonluk Maçı için yönetim sürecinin tüm yönlerini hâlâ onlar denetlemektedir.

FIDE
2018 Dünya Şampiyonluk kupasını taşıyan 16. Dünya Şampiyonu Magnus Carlsen. Fotoğraf: Maria Emelianova/Chess.com.

1999 yılında IOC tarafından tanınan FIDE, aynı zamanda Satranç Olimpiyatları, FIDE Grand Swiss Turnuvası ve FIDE Grand Prix gibi büyük uluslararası turnuvalar da düzenlemektedir.

FIDE, oyun kuralları, setlerin ve taşların boyutları ve elbette derecelendirme sistemi de dahil olmak üzere, turnuva maçları için dünya çapında standartlar oluşturur ve uygular. Tüm aktif en iyi oyuncuların FIDE dereceleri Chess.com profillerinde gösterilmektedir:

Chess.com FIDE rating
En iyi oyuncuların FIDE derecelendirmelerini Chess.com profillerinde görebilirsiniz.

FIDE Ünvanları

Belirtildiği gibi FIDE, belirli reyting seviyelerine ulaşan oyunculara büyükusta, uluslararası usta, FIDE ustası ve usta adayı gibi ünvanlar verir. Bazı ulusal federasyonların kendilerine ait ünvanları olmasına rağmen (örneğin, USCF'nin ulusal ustalık ünvanı), eğer bir oyuncu hem ulusal hem de FIDE ünvanlarına ulaşırsa, uluslararası tanınırlığı nedeniyle neredeyse her zaman FIDE ünvanını kullanırlar.

Her ünvanın farklı reyting gereksinimleri ve bazen belirli normları vardır; bunlar FIDE'nin el kitabına bakarak veya yukarıdaki başlıklara tıklanarak incelenebilir. FIDE ünvanına sahip oyuncuların Chess.com'da canlı oynamasını görmek istiyorsanız Canlı Satranç'a gidin ve "Etkinlikler" sekmesini seçin. Ünvanlı tüm oyuncuların kullanıcı adlarının yanında ünvanları bulunur:

FIDE grandmasters
GM'lerin oyununu Chess.com'da canlı izleyin.

Sonuç

Artık FIDE'nin ne olduğunu, ne işe yaradığını, neden önemli olduğunu ve daha fazlasını biliyorsunuz. Bu yeni bilginin tadını çıkarın ve Canlı Satranç'a gidip FIDE unvanına sahip oyuncuları çalışırken görmekten çekinmeyin!